ArticleAuthors: Bùi, Thế Cường [Người dịch]; Neil J., Smelser (1998-02)
Ý tưởng “cái hợp lý” (the rational) chiếm vị trí nổi bật trong lịch sử triết học. Trong truyền thống này, nó liên quan mật thiết với lý trí (reason), một năng lực tinh thần nhờ nó con người có khả năng suy nghĩ một cách logic, phản tư (reflect) trên cơ sở những lập luận đúng đắn để hành xử, và phát hiện ra một đời sống hợp lý – cái đời sống hợp lý này đến lượt nó lại kết nối với một đời sống đức hạnh. Ý tưởng về lý tính vừa là điểm ngoặt (turning point) vừa là đỉnh điểm của thời đại lý tính (Age of Reason) ở nước Pháp thế kỷ XVIII, khi nó nhấn mạnh vào khả năng loài người có thể chế ra được một xã hội hợp lý, trật tự, thoát khỏi hiện trạng câu thúc bởi tôn giáo, chế độ quý tộc và cổ truyền (Taine 1881. Tocqueville 1856).